
sami wlis iyo, rodesac
marjvena fexi
moitexa da
cudad Sexorcebis
gamo sagrZnoblad
daumoklda. samudamod dakoWlebuli eqvTimes stumarTan gaMoCena dedmamiSvilebs da naTesavebs
euxerxulebodaT.
eqvTime niWieri
da swavlis
moyvaruli bavSvi
iyo. samazro saswavleblis damTavrebis Semdeg
igi quTaisis
klasikur gimnaziaSi
Cairicxa da
swavla vercxlis
medalze daasrula.
Semdeg ki
peterburgis universitetSi Caabara istoriul-filologiur fakultetze, saidana TbilisSi
kandidatis xarisxiT dabrunda TbilisSi.
TbilisSi Camosuli
eqvTime aqtiurad
CaerTo mecnierul,
pedagogiur da sazogadoebriv moRvaweobaSi. misi
umTavresi mizani
saqarTvelos
istoria-arqeologiisTvis masalebis Sekreba gaxda.
1889 wels
daaarsa “saqarTvelos saegzarqoso muzeumi”, sadac
Tavs uyridnen
Zvel saeklesio
wignebs, xelnawerebsa
da sxvadasxva
nivTebs. muSaobdnen
saqarTvelos eklesiis istoriis Sedgenaze.
“sazogadoebis wevri rom
gavxdi, mivixed-movixede,
Sevityve, rom
im Zvirfas
xelnawerebs kaci patroni ara hyavda
da Zalauneburad
movkide xeli,
davuwye patronoba.
mere TandaTan
gamitaca, Semiyvarda
da viwye
zrunva daRupvisagan
maT gadarCenaze.
Tan axal-axalsac
vagrovebdi, SemowiruliT aRar vjerdebodi. sazogadoebis
xarjze SeZenac
daviwye. sxvadasxva
kuTxeSi mimowera
gavaCaRe, agentebi
gaviCine…. saqarTvelo daviare da
davinaxe, Tu
ra uzarmazari
masalaa ganwiruli
daviwyebisa da xSirad daRupvisTvisac. pirdapir
amitana fanatikurma
miswrafebam, rac SeiZleba meti momeswro,
miTumetes, rom Cem TanamedroveTagan aRaravin misdevda am saqmes.
ramdens vcdilobdi,
ras ar
vkidebdi xels,
magram ramdeni
ram mainc
ver movaswari!..
ar iyo
xalxi, TiToorola
kacis meti
ar ekareboda
aseT saqmes.
ar esmodaT
amis mniSvneloba
da gemo!..
rusTvelis gamzirze seirnobasa da
popularuli statia-wignebis kiTxvas, an literaturul
kamaTs iqiT
aRar midioda
maTi mondomeba… TiTqos gvyavda inteligencia,
magram namdvilad
da Rrmad
veravin xvdeboda
kulturuli memkvidreobis
movla-patronobisa da adgilobriv Seswavlis aucileblobas”, _ werda eqvTime
TayaiSvili.
eqvTime TayaiSvilis
saxels ukavSirdeba
“saqarTvelos saistorio da
saeTnografio sazogadoebis” daarseba.
es sazogadoeba
mogzaurobda saqarTvelos sxvadasxva mxareSi da
agrovebda istoriul
da arqeologiur
masalebs. gansakuTrebiT
mniSvnelovani iyo maTi mogzauroba “samusulmano saqarTveloSi”. eqspediciam
uamrav masalas
mouyara Tavi:
eTnografiul da saarqivo nivTebs, naqsov-naqargebs, xelnawerebs. calke koleqcias
Seadgenda qarTuli
eklesia-monastrebis kedlebidan gadmoRebuli freskebi.
1888 wels eqvTimem Seiswavla
da gamoikvlia
“parxlis saxareba”. amas
mohyva Satberduli “moqcevai qarTlisais” axleburi wakiTxva, rkveva da daTariReba.
1890 wels eqvTime TayaiSvilma
erTad mouyara
Tavi da
gamoaqveyna “sami istoriuli
qronika”, sadac warmodgenilia
-”moqcevai qarTlisai”, “sumbatis qronika” da “mesxuri matiane”. am
gamocemam igi
erTbaSad maSindel
did samamulo
moRvaweTa gverdiT
daayena.
eqvTimes ocneba
iyo samxreT
saqarTvelos istoriul ZeglTa safuZvliani aRwera
da Seswavla.
jer, 1902
wels, xuroTmoZRvar simon kldiaSvilisa
da fotograf aleqsandre mamuCaiSvilis TanxlebiT,
imogzaura da
aRwera axalcixe-axalqalaqisa da artaan-olTisis Zeglebi.
meore, ufro
sruli safuZvliani
eqspedicia eqvTimem moawyo 1907 wels,
inJiner anatoli
kalginis, frangi maswavleblisa da
moxalise fotografis,
eduard liozenis TanxlebiT. moiares kola,
olTisi, Cangli. maSin aRwera eqvTimem
banas didebuli
taZari, taoskari, dadaSeni, taxtorkani, jijori, qumurluxi, kalmaxi, vaCeZori da mravali sxva
Zegli, naZeglari, nangrevi da namusrevi.
eqvTime TayaiSvili
iyo erT-erTi
aqtiuri mebrZoli
saqarTvelos eklesiis avtokefaliis aRdgenisaTvis, man
aseve udidesi
roli iTamaSa
1918 wels
Tbilisis universitetis
daarsebaSi.
1921 wlis 25 Tebervals
saqarTvelo sabWoTa xelisuflebam daipyro. saqarTvelos
mTavroba sazRvargareT
gadaixvewa da Tan waiRo sabanko
valuta, istoriisa
da kulturis
samuzeumo ganZeuloba
da xelnawerebi.
maT mcvelad
gahyva eqvTime
TayaiSvili Tavis meuRlesTan erTad.
„Zalauneburad momixda emigrantoba,
raTa ar
movSorebodi Cveni eris sasiqadulo kulturul
saganZurs, damecva igi yovelgvari safrTxisagan“, – werda eqvTime TayaiSvili.
safrTxe ki
mravali iyo:
qarTuli saganZuris
Sesyidva surdaT
britaneTisa da niu-iorkis muzeumebs, graf
oxolenskis qvrivi salome dadiani
ki am
saganZuris erTi nawilis memkvidred asaRebda
Tavs da
sasamarTloSic ki aRZra saqme ganZis
xelSi Casagdebad.
meore msoflio
omis dros
faSistebma Seityves ganZis Sesaxeb da
eqvTimes binac
ki gaCxrikes,
magram eqvTime
TayaiSvilis, grigol feraZisa da sxva qarTvelebisa Tu
maTi ucxoeli
megobrebis wyalobiT qarTvelebma ganZi SeinarCunes.
bolos ki
safrangeTis mTavrobam gamoacxada, rom qarTuli
saganZuri mas
ekuTvnoda im
gadasaxadis sanacvlod, romelic qarTulma emigraciam
materialuri SeWirvebis gamo ver gadaixada,
magram amjeradac
gamoCndnen keTili adamianebi da ganZi miTvisebas gadaurCa.
am dros ki aseTi ganZis mflobeli
eqvTime ukidures
gaWirvebaSi cxovrobda. mas da mis meuRles xSirad
puric ki
ar hqondaT
da maT
megobrebi inaxavdnen.
eqvTimes am
periodSi gardaecvala
sayvareli meuRle
da didi
megobari nino.
marto darCenili
moxuci SimSilis,
yinvisa da
avadmyofobisagan bevrjer sikvdilis piramdec misula,
magram dakisrebuli
movaleobisaTvis ar uRalatnia. erTi umciresi nivTic
rom gaeyida,
igi umdidresi
kaci gaxdeboda,
magram arcerTi
misxali ar
mouklia eris
saganZurisaTvis. igi ocnebobda im droze,
roca saqarTvelos
daubrunebda Tavis saganZurs.
meore msoflio omis Semdeg
Seiqmna is
pirobebi, roca
SesaZlebeli gaxda ocneba realobad qceuliyo.
safrangeTsa da sabWoTa kavSirs Soris
Sedga molaparakeba,
ris Sedegadac
ganZi amerikul
TviTmfrinavze datvirTes da saqarTveloSi gadmogzavnes
mcvelebis TanxlebiT.
TbilisSi, aeroportSi
qarTuli sazogadoeba
elodeboda. eqvTimes ki TviTmfrinavidan Casvla
ar undoda,
roca mizezi
hkiTxes moridebulad
upasuxa: “Zalian SelanZRuli da
daxeuli pijaki
da fexsacmeli
macvia da
meridebao..”- arada, evropaSi masTan inaxeboda
qarTuli oqromWedlobisa
da sxva
uamravi Sedevri,
Tundac erTi
maTgani rom
gaeyida fufunebaSi
icxovrebda…
samSobloSi erisaTvis
damaSvrali moRvawe pativiT miiRes, aRadgines
Tbilisis universitetSi
profesorad, airCies akademiis wevrad. magram
didxans ar
gastana eqvTimes
sixarulma. sabWoTa xelisuflebam brZola gamoucxada
– gaaTavisufles saqarTvelos istoriis
profesoris Tanamdebobidan, daupatimres Svilobili, romelTan
erTadac cxovrobda,
TanamSromlebs aukrZales masTan misvla.
ai, ase, yvelasagan mitovebuli
gardaicvala 1953 wlis 21 Tebervals
eris saganZuris
mcveli, saqarTvelosTvis
damaSvrali moRvawe eqvTime TayaiSvili. misi
neSti mcirericxovanma
procesiam miacila
vakis sasaflaomde.
dabadebidan 100
wlis Tavze
eqvTime TayaiSvilis
neSti didubis
panTeonSi gadaasvenes.
saqarTvelos eklesiam
ki igi
wmindanTa dasSi
Seracxa da
uwoda wminda
eqvTime RvTiskaci.
moamzada nestan
bluaSvilma
gamoyenebuli masala
“wigni mowameTa”
No comments:
Post a Comment